SANSÜR

 

-Üç gazete bir televizyon kapatıldı

      Yayınlanan 701 nolu kanun hükmünde kararname (KHK) ile yine basın organları kapatıldı. İstanbul’da yayın yayan Halkın Nabzı, Özgürlükçü Demokrasi ile Diyarbakır’da çıkan Welat gazetesi kapatıldı. Aynı (KHK) ile Avantaj TV’nin de kapasına kilit vuruldu. (8 Temmuz 2018)

Çorlu tren kazasına geçici yayın yasağı

      Tekirdağ’ın Çorlu ilçesi yakınlarında Edirne Uzunköprü- İstanbul Halkalı seferini yapan yolcu treninin beş vagonun raylardan çıkarak devrilmesi sonucu yaşanan tren kazasına ilişkin Başbakanlığın talebi üzerini Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) tarafından yayın yasağı konuldu. (8 Temmuz 2018)

RTÜK, Star TV’ye 400 bin lira ceza kesti

      Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), MahsunKırmızıgül’ün yazıp yönettiği “Vezir Parmağı” filminde vezir, kadı eleştirisini, “Dönemin devlet kadrolarına yönelik eleştirilerin mizah sınırlarını aştığı”, milli ve manevi değerlere aykırı olduğunu iddia ederek Star TV'ye 400 bin lira ceza kesti. (13 Temmuz 2018)

Gazeteci Gürses, Hürriyet’ten ayrıldı

      Ekonomi yazarı Uğur Gürses Hürriyet gazetesinden ayrıldı. T24, Gürses'in, SPK’nın içerden bilgilendirmeyi suç olmaktan çıkaran kararını eleştiren yazısı sansürlendiği için ayrıldığını yazdı. (18 Temmuz 2018)

Erdoğan’ın oğluyla ilgili ölümlü trafik kazası haberine erişim engeli

       Cumhurbaşkanlığı seçimi döneminde CHP’nin adayı Muharrem İnce, Elazığ mitinginde "Erdoğan eski defterleri açma bak açarım altında kalırsın. Dershanede 20 sene önce ceza kesilmiş. E ne olmuş? Sonra ödenmiş. İstersen gel bir de Sevim Tanürek cinayetini araştıralım" demişti.

       İnce’nin sözleri, 1998 yılında yaşanan ve AKP Genel Başkanı, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın oğlu Burak Erdoğan’ın karıştığı ve TRT sanatçısı Sevim Tanürek’in öldüğü trafik kazasını tekrar gündeme getirmişti. www.cumhuriyet.com.tr’de söz konusu trafik kazasıyla ilgili 18 Haziran 2018 tarihinde yayımlanan "İnce'nin sözünü ettiği ‘Sevim Tanürek cinayeti’ nedir?" başlığıyla yayınlanan habere erişim engeli konuldu. (20 Temmuz 2018)

RTÜK’ten, Zarok TV’ye Kürtçe şarkıdan ceza

        Radyo ve Televizyon Üst Kurul (RTÜK), Türkiye’nin ilk Kürtçe çocuk kanalı Zarok TV’ye, yayınladığı iki Kürtçe şarkıda ‘terör örgütünün amacına hizmet edildiği’ gerekçesiyle reklam gelirlerinin yüzde 2’si ile yüzde 5’i arasında para ve 5 kez program durdurma cezası verdi. (27 Temmuz 2018)

TRT çalışanlarından sürgüne karşı tepki mektubu

        TRT çalışanları, kamuoyuna açık bir ‘şikayet mektubu’ yayınladı. Mektupta, TRT’de teksesliliğin önündeki son engellerin de kaldırılmaya başlandığı kaydedilerek, çalışanların başka kurumlara gönderilmek üzere ‘havuz’a gönderildi, ‘ikna odaları’na sokulduğu belirtildi.  (1 Ağustos 2018)

Sansür kararının haberine de sansür

        Cumhuriyet gazetesinde, AKP İstanbul il yöneticilerine ilişkin 10 Nisan 2017 tarihinde “İhale Partisi” başlığıyla yayımlanan habere, mahkeme kanalıyla ‘yasak’ konulmuştu.

       Haberin yasaklandığına ilişkin Cumhuriyet gazetesinde 22 Şubat 2018 tarihide bir haber yayımlandı. Bu habere de yapılan başvuru üzerine Küçükçekmece 2. Sulh Ceza Hâkimliği’nin kararıyla erişimin engeli konuldu.

       Cumhuriyet gazetesi yöneticileri, alınan kararı "Habere yayın yasağına yasak kararı' hem basın tarihine hem de hukuk tarihine geçmiş oldu" diyerek değerlendirdi. (2 Ağustos 2018)

 Gazeteci Çamlıbel’in rahip Brunson haberi, internet sayfasında sansürlendi

         Hürriyet Washington Temsilcisi Cansu Çamlıbel’in Ankara-Washington arasındaki rahip Andrew Brunson pazarlığına ilişkin yazısı gazetenin internet sitesinden kaldırıldı. Çamlıbel, yazısında Ankara’nın Brunson karşılığında Halkbank’ı hedef alan iki yeni soruşturmanın sonlandırılmasını talep ettiği bilgisini aktarmıştı. Çamlıbel, internette “Yanlış anlaşılma mı Halkbank mı” başlığıyla yayınlanan yazısının bağlantısını sosyal medyada paylaştı. Ardından yazı Hürriyet’in internet sitesinden kaldırıldı. (4 Ağustos 2018)

Sosyal medya mesajı sonrası gazeteci-yazar Aldoğan’ın işine son verildi

        Posta gazetesinin köşe yazarı Yazgülü Aldoğan, sosyal medya hesabından 15 Temmuz Darbe Girişimi’ne komutanlarının emirleri üzerine katılan erlerin haksız tutuklu kaldıklarına ilişkin mesajları sonrası işten çıkarıldı. (7 Ağustos 2018)

Döviz artışı haberleri ve sosyal medya mesajlarına soruşturma

        Türkiye’de döviz kurlarında rekor seviyede artış yaşanmasının ardından "ekonomik güvenliği tehdit eden kişilere yönelik" soruşturmalar başlatıldı. İçişleri Bakanlığı, 346 sosyal medya hesabının tespit edildiğini bildirirken, konuyla ilgili sosyal medya ve haberlerle ilgili İstanbul, Ankara, İzmir cumhuriyet başsavcılıklarının da soruşturmalar başlattı. (13 Ağustos 2017)

 

SANSÜR DIŞI MÜDAHALELER

 

-‘Saray basın kartı’ dönemi

        AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarafından yayınlanan 14 nolu cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile Cumhurbaşkanlığı bünyesinde İletişim Başkanlığı kuruldu. Gazetecilere basın kartını da veren kurum olan Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü (BYEGM) ile Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT), bu başkanlığa bağlandı. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) ise Kültür ve Turizm Bakanlığı ile ilişkilendirildi. (24 Temmuz 2018)

Erdoğan’ın medya kriteri

       AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Radyo Televizyon Gazetecileri Derneği’nin ‘2017 Yılı Medya Oscarları Ödül Töreni’ne yaptığı konuşmada, medyanın ‘devletin ve toplumun çıkarlarını koruma sorumluluğu’ olduğunu ifade ederek, “Milletimize ve onun temsilcisi olarak gördükleri, şahsımıza karşı duydukları husumeti, ülkenin felaketini dileyecek kadar ileri götürenler bulunduğuna şahit oluyoruz.

          Medyanın da bilerek veya bilmeyerek bu alçaklığa aracılık etmesinden doğrusu üzüntü duyuyoruz. Batı ülkeleri başta olmak üzere dünyanın her yerinde medya kuruluşları faaliyet gösterdikleri devletlerin ve toplumların ortak çıkarlarını gözetirler, bu anlayış medyanın yazılı olmayan kuralıdır.

        Kendi ülkesine ve toplumuna karşı husumet içine giren kişiler ve kuruluşlar her yerde olduğu gibi medyada da dışlanır, mecrasız bırakılırlar. Türkiye'nin de bu olgunluğa, bu sorumluluk düzeyine ulaşması şarttır. Son dönemde bu doğrultuda önemli bir mesafe katetmiş olmakla birlikte daha gitmemiz gereken çok yol olduğu da ortadadır.” dedi. (29 Ağustos 2018)

Bürokrattan gazeteciler arasında ayrımcılık

         İzmir’in Foça ilçesinde denizde petrol sızıntısıyla ilgili gelişmeleri haber yapan ajans ekiplerine yönelik ayrımcılığa Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürü Sebahattin Dökmeci imza attı.

       Dökmeci olay yerine gitmiş, yalnızca Anadolu Ajansı mikrofonuna vereceği görüşle çevre skandalını yakından takip etmekte olduklarını -ve diğer her şeyi- anlatacağını düşünmüş olmalıydı. Ancak olay yerindeki diğer ajans muhabirleri ve gazeteciler de genel müdürden çevre felaketiyle ilgili görüş almak, ona soru sormak istedi. Dökmeci, "Anadolu Ajansı'na ayrı şey edelim. Ayrı röportaj yapsam iyi olur. Bazı özel veriler var, onları Anadolu Ajansı ile paylaşacağım" diyerek AA dışındaki kurumlardan gazetecileri reddetti. (2 Eylül 2018)

THY’den, Cumhuriyet’e almama kararı

     Türk Hava Yolları (THY), yolculara ücretsiz dağıtılan gazeteler arasından Cumhuriyet gazetesinin çıkarılmasını kararlaştırdı. (12 Eylül 2018)

TRT Haber’de kadın gazeteciye ayrımcı muamele

        TRT kanallarında ekonomi gazeteciliği yapan ve son iki yıldır TRT Haber televizyonunda ekonomi programları hazırlayan sunucu-programcı Elif Saygılıer’in hafta içi her sabah yayınlanan “Elif Saygılıer ile Ekonomi 7-24” adlı programı yayından kaldırıldı. Saygılıer’in Ramazan ayında giydiği bir kıyafetin “uygunsuz” bulunması nedeniyle ekrandan uzaklaştırıldığı ve programın yayından kaldırıldığı ortaya çıktı.

        Olay, buz pateni sporcularının kıyafetlerini bile uygunsuz bulan TRT’nin bu konuda pek çok kez bozulmuş sicilinde yeni bir sabıka oldu. (17 Eylül 2018)

Almanya’da Erdoğan-Dündar gerginliği

        Türkiye’de ‘MİT TIR’ları davasında 5 yıl 10 ay hapis cezası alan ve Almanya’da bulunan gazeteci Can Dündar’ın, AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Almanya ziyareti sırasında Başbakan Angela Merkel ile düzenleyeceği basın toplantısına katılacağını açıklaması tartışmalara neden oldu. Dündar’ın kararından sonra vazgeçmesine rağmen basın toplantısında, Dündar ve Türkiye’deki basın özgürlüğüyle ilgili bir soru üzerine Tayyip Erdoğan, Dündar’ın ‘ajan’ olduğu savunarak, Almanya’nın Dündar’ı iade etmesini istedi.

         Almanya Başbakanı Merkel ise Dündar konusunda Erdoğan ile aynı görüşte olmadığını söyledi. Basın toplantısında Avrupa Postası Genel Yayın Yönetmeni Adil Yiğit, giydiği ‘Gazetecilere Özgürlük’ tişörtü nedeniyle basın toplantısı salonundan çıkartıldı. (28 Eylül 2018)