Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) 2020 bilançosuna göre, Türkiye geçtiğimiz yıl yeniden 'ifade özgürlüğünün en çok ihlal edildiği Avrupa ülkesi' oldu. AİHM'e yapılan dava başvurularında Türkiye, Rusya'dan sonra ikinci sırada yer aldı.

                 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 2020 bilançosunu Strasbourg'daki merkezinde düzenlenen basın toplantısıyla açıklandı. Bir önceki yıl olduğu gibi geçen yıl da AİHM'nin iş yükünün önemli bölümünü Rusya, Türkiye, Ukrayna, Romanya ve İtalya kaynaklı dava başvuruları oluşturdu.

                Deustche Welle Türkçe'den Kayhan Karaca'nın haberine göre, bu beş ülkeye karşı başvurular, toplam başvuruların yüzde 75'ine eşit. Rusya 13 bin 800 dava başvurusuyla (yüzde 22,4) ilk sırada yer alıyor. Rusya'yı sırasıyla; 11 bin 150 başvuruyla Türkiye (yüzde 18,1), 10 bin 250 başvuruyla Ukrayna (yüzde 16,7), 7 bin 700 başvuruyla Romanya (yüzde 12,5), 3 bin 400 başvuruyla İtalya (yüzde 5,5) izliyor.

NÜFUSA ORANLA EN ÇOK BAŞVURU KARADAĞ'DAN

                2020'de AİHM tarafından işleme konulan ve karar bekleyen dava başvuruları ülkelerin nüfuslarına orantılı ele alındığında ise başka bir manzara ortaya çıkıyor. Bu hesaplamada Karadağ 10 bin kişiye 3,5 dava başvurusuyla ilk sırada yer alıyor. Bu ülkeyi sırasıyla Sırbistan (2,5), Bosna-Hersek (2,49), Lihtenştayn (2,31) ve Letonya (2,17) izliyor.

TÜRKİYE, NÜFUSA ORANLI HESAPLAMADA ORTALAMANIN ÜSTÜNDE

                Ortalamanın 0,5 olduğu bu klasmanın en altında Birleşik Krallık (0,04), Almanya (0,07), İrlanda (0,08) ve İspanya (0,09) yer alıyor. Türkiye ise 10 bin kişiye 1,09 dava başvurusuyla ortalamanın üstünde bulunuyor.

                  Her yıl olduğu gibi geçen yıl da kendisine yapılan başvuruların ezici çoğunluğunu geri çeviren AİHM, Avrupa genelinden 32 bin 232 başvuruyu değişik nedenlerden ötürü "kabul edilemez" buldu.

                Bununla birlikte AİHM, pandeminin yarattığı elverişsiz şartlara rağmen geçen yıl toplam 871 davada karar açıkladı. Bunların 762'sinde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) en az bir maddesinin ihlaline hükmederken, 84'ünde ihlal bulmadı. Davaların 6'sı dostane çözümle, 24'ü ise diğer yollardan sonuçlandı.

EN FAZLA HANGİ HAKLAR İHLAL EDİLDİ?

              En fazla ihlal kararı AİHS'nin 5'inci (özgürlük ve güvenlik hakkı) ve 6'ncı (adil yargılanma hakkı) maddeleri temelinde verildi. Adil yargılanma hakkı temelinde 287, özgürlük ve güvenlik hakkı temelinde ise 208 ihlal kararı açıklandı. AİHS'nin "evlenme" ve "eğitim" haklarıyla ilgili maddeleri temelinde ise karar çıkmadı.

'SIFIR İHLAL' YAPAN ÜLKELER

              AİHM geçen yıl Avusturya, Lihtenştayn, Lüksemburg ve İsveç hakkında hiçbir karar açıklamadı. Andora, Danimarka, Finlandiya, İrlanda, Monako, Çekya ve San Marino hakkında ise sadece 1'er davada karar yayınladı.

RUSYA, EN ÇOK ÖZGÜRLÜK VE GÜVENLİK HAKKINI İHLAL ETTİ

                   Hakkında en fazla karar açıklanan devletler sırasıyla Rusya (185), Türkiye (97), Ukrayna (86), Romanya (82) ve Azerbaycan (37) oldu. Rusya hakkında açıklanan kararların 173'ünde AİHS'nin en az bir maddesinin ihlal edildiğine hükmedildi. Rusya en fazla vatandaşlarının özgürlük ve güvenlik hakkını ihlalden hüküm giydi.

TÜRKİYE, İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜ EN ÇOK İHLAL EDEN ÜLKE

                 Türkiye hakkında açıklanan 97 karardan 85'inde AİHS'nin en az bir maddesinin ihlal edildiği sonucuna varılırken, altı davada ihlal bulunmadı; bir dava dostane çözümle, beş dava ise diğer yollardan sonuçlandı.

                  Türkiye davalarında en fazla AİHS'nin ifade özgürlüğüyle ilgili 10'uncu maddesinin ihlaline hükmedildi. AİHM geçen yıl Avrupa geneli için 80 kez 10'uncu maddenin ihlaline hükmetti. Türkiye 31, Rusya ise 23 davada 10'uncu maddeyi ihlal etmekten hüküm giydiler.

               Türkiye davalarında açıklanan kararlarda 21 kez adil yargılanma hakkı, 16 kez özgürlük ve güvenlik hakkı, 14 kez mülkiyet hakkı, 11 kez de toplanma ve dernek kurma özgürlüğüyle ilgili maddelerin ihlal edildiği sonucuna varıldı. (DW Türkçe)