Aleviler'de Hızır Orucu;
Adı her anıldığında yardıma koşan; gizemli, sır hakikat içinde hazır ve nazır olan hızır, tüm tanrıların ölümsüz habercisi olarak kabul edilmiştir. Alevilerde hızır Orucu bir ay boyunca dönüşümlü devam eder, oruç dört haftaya yayılmıştır.
Pirler itikat ve inancı, cem ve semahları, lokma ve niyazı yani Alevi - Kızılbaş geleneklerini, yolunu; erkânını yerine getirmek için taliplere gidip hizmeti yerine getirirler. İtikatlı ve bilgi sahibi Pirler, Hızır ayında tüm bölge ve köyleri gezer, Alevi erkânı ve cemlerini görür, Hızır inancıyla Alevi hizmetlerini yerine getirirler.
Aleviler Hızır Orucu törenlerinin hizmetini yerine getirirken orucu bir şenlik biçiminden çok bir inanç, bir ibadet ve yakarı, dua ve itikat içinde ifa ederler. Yani inanç bakımından hızır Orucu kendine özgü yanlar kazandırmıştır topluma.
Hızır törenleri toplum için her zaman insani bir dayanışma, dostluk, lokma ve niyaz dağıtımıyla, eşit paylaşmanın güzelliğini yaşatmıştır. Xızır Orucu ve törenlerinin Alevilere ait özel bir özgünlüğü vardır.
Hızır Orucu, tam olarak ne bir matem havasında ne de bir şenlik havasında kutlanılır. Ama o bir bayram havasında da kutlanılmaz. Yani inanç ve itikat boyutundan ötürü hem bir hüzün, hem bir dua ve yakarış ile dertlere deva, iyilik ve dileklerde bulunma söz konusudur. Aleviler hızır Orucu’nu farklı bir mana ve anlamda tutarlar.
***
Alevilerde Oruç aç kalmak değildir. Aleviler Orucu; dilin, gözün, kulağın, nefsin, sırrın, elin yani bedenin orucu olarak tutarlar.
Alevilerde oruç dilin orucudur yani yalandan men olmanın orucudur. Dil insandır. Dil sözdür. Söz kılıçtır. Sözüne ve diline sahip ol. Dil canlı bir organizmadır. Dil ağızdır, ağız beytullahı besler. Dilinle kötü şeyler sarf etme.
Yalan söyleme, dedikodu yapma, koğ etme. Dil yürektir, yürekte Hakk oturur, gönül çırası yürekte yakılır. Yürekte, dilde yalan, dedikodu, karalama yapılmaz. Dili kirli olan Marifetten uzaklaşır. Dil yalandan, haramdan uzak durarak, kazancını doğru düzgün, helal olarak, Hakk ederek kazanmaktır. Yalandan, alavereden, dalavereden arınmaktır. Arınmak kötülüklerden de arınmayı getirir.
Alevilikte oruç gözün orucudur. Gözünle görmediğini söyleme, kötü şeyler görme, kötü şeyler söyleme. Yalan söyleme, yalan görme.
Alevilikte oruç kulağın orucudur, yasaklanmış şeyleri, kötülükleri işitmemenin orucudur.
Alevilikte oruç nefsin orucudur. Nefsini yenmiş, çıkarı için yaşmayanlar içindeki kötü nefsine karşı savaş açarlar. Onunla savaşırlar. Zahiri olarak, kötülüklere karşı olan bir savaştır. Direnmektir. İyilikleri yakalamaktır. İyiliğe ulaşmaya giden ‘yol’dur. İnsanın içindeki nefsidir, içindeki kötülükle, nefisle savaşıdır.
Dünya malına tamah etmemenin, nefsine sahip olmanın orucudur. Mal sevgisinin olduğu yerde bütün sevgiler biter. Nefis iflas eder. Mal malı çoğaltır, mal malı çeker, mal malı büyütür, sonunda mal sahibini mallaştırır, nefis iflas eder.
Alevilikte oruç sırrın orucudur. “Ara bul!” la sırra erişilecektir. Aramak, bulmak kozmik evrenin sırlarını öğrenmek, kendini bilmek, sırrı hakikate ulaşmaktır. Evrenin sırlarını aramak bulmak ‘Ara bul!’ la bilgiyi aramak cahilliğin orucu bilginin toku olmaktır. Arıyı, duruyu bulmaktır.
Alevilikte oruç elin orucudur. El işi, iş araç yapmayı, araç yapma tutmayı, tutma eylemi insanı insan kılmıştır. Eline sahip ol, elin orucunu tut. Elinle koymadığını alma, elini suç aleti yapma. Elinle vurma, kırma, hile yapma, eksik tartma. Aleviler - Kızılbaşlar orucu bu manada böyle tutarlar.
***
Aleviler-Kızılbaşlar; iyilik, güzellik, doğruluk ve dürüstlük için kalplerde ve yüreklerde; bu insani değerleri hissetmek için hızır orucu tutarlar. İnsanın bu insani değerlerini ve bunlardan yana olmanın faziletini bilmek için hızır Orucu tutarlar. Ahlaklı yaşayıp, kul hakkı yemeden, onurlu yaşamanın erdem olduğunu bilmek için hızır orucu tutar itikatlarını yerine getirirler.
