Tütüncülerin Geçim kaynakları ellerinden alınıyor

Malatya'da tütünlere el konulmasına tepki:

       Malatya’da birçok ailenin geçim kaynağı olan tütüne yönelik operasyon yapılarak el konulması ile ilgili tütün esnaf çok ciddi tepki gösterdi. Uygulamanın sadece esnafa yönelik olmadığını aynı zamanda üretici köylüye de bir tehdit olduğunu söyleyen esnaf, "İstihdam yok. Bu uygulama sonucunda işsiz grubuna binlerce insan girecek. Buna bir çare bulunması gerekir" dedi.

        Malatya ve Adıyaman çevresinde en çok üretilen ürünlerden biri tütündür. Neredeyse tek geçim kaynağı olan bu bölgede birçok aile geçimini tütünden sağlamaktadır.

      Bu kentlerde sokağa çıktığımızda her caddede hemen hemen dört beş tütüncü dükkanıyla karşılaşırız. Önceleri tütünün pek fazla alımı yokken sigaraya gelen zamlarla talep artarken, geçtiğimiz yıllarda Meclisten geçen sarmalık kıyılmış tütün satanlara kısıtlama gelmesinden sonra da tütün satan esnafa yönelik operasyonlar yapılıyor.

         Bu son operasyon ise geçen hafta Malatya’da Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Şube Müdürlüğü ekipleri tarafından gerçekleştirildi. Esnafların 100 bin lira varan kıyılmış tütününe el konuldu. Kentte eylem yapan tütüncüler taleplerini valiliğe iletse de sonuç alabilmiş değiller. Bizler de tütüncü esnafı ile konuştuk.

BİR KİLO TÜTÜNE BİLE TAHAMMÜL YOK

       İlk olarak Barış Yakşi’ nin dükkânına giriyoruz. Raflara baktığımızda tütün bulamadık. Raflar bomboş, esnaf kızgındı. Evli ve bir çocuk babası olup yaklaşık 25 yıldır tütüncülük yapan Yakşi, birçok arkadaşının tütününe yasak olduğu gerekçesiyle el konulduğunu belirterek, “1 kg bile dükkânlarda kalmayacak dediler. Sigaraya zam gelmesiyle birlikte artık insanlar tekel sigara içmiyorlar, tütün içiyorlar. Onlar da kendilerince böyle bir önlem alıyorlar” dedi.

100 BİN LİRALIK ZARARI VAR

Yakşi’den sonra Ali Özaydın’ın dükkânına giriyoruz. Evli ve 3 çocuk babası olan Özaydın, 30 yıldır tütüncülükle uğraşmaktadır. Kendilerine uyarı yapılmadan çoluk çocuğunun rızkının götürüldüğünü belirten Özaydın, el konulan ürünün maddi değerinin 100 bin lira olduğunu belirterek, kendisi gibi ürünlerine el konulan birçok esnafın ticaret hayatının bitirildiğini söyledi.

        Ali özaydın “Tek gelirinin tütüncülük olduğunu ve bunun dışında herhangi bir ekmek kapısının olmadığını belirten Özaydın, durum böyle iken kendisinin de ekonomik sıkıntıya girdiğini, ailesini nasıl geçindireceğini, üniversitede okuyan oğluna nasıl para göndereceğini bilmediğini “ ifade etti.

"BİZDEN VAZGEÇİYORLARSA, BİZ DE VAZGEÇERİZ"

        Özaydın’ın dükkânından çıktıktan sonra tütününe el konulan başka bir esnafın dükkânına girdik. Bizimle röportaj yapmak istememekle birlikte bir şey söylemekten de çekinmedi. “Ben kırk yıllık içiciyim, istedikleri kadar engel koysunlar. İçmekten vazgeçmeyeceğim” diyen esnaf,  “Hükümet bu halka ekmek vermekten vazgeçti. O bizden vazgeçiyorsa biz de ondan vazgeçeriz. Ben her seçimde onlara oy attım. Ama bir daha onlara oy vermeyeceğim. Vermeyeceğim gibi verenlere de elimden geldiği kadar engel olacağım” dedi.

BORÇLARINI NASIL ÖDEYECEKLERİNİ BİLMİYORLAR

        Biraz daha ilerlediğimizde Cahit Yaylagül’ün dükkanına giriyoruz. Yaylagül, kendisinin de 56 kg tütünün alındığını maliyet olarak yaklaşık 10 Bin TL’ye tekabül ettiğini dile getirdi. Ödeme yapmaları gereken yerler varken ellerindeki tütün de gidince borçlu kaldıklarını belirten Yaylagül, nasıl ödeyeceklerini bilmediklerini söyleyerek, mağdur olduklarını dile getirdi.

BAŞKA GEÇİM KAYNAKLARI YOK

         Yaylagül’in yanından çıkıp evli ve 2 çocuk babası olan Erdal Kaymaz’ın dükkanına giriyoruz. 15 senedir tütüncülük yaptığını ve kendisinin 42 kg’lık yaklaşık 5 bin TL değerindeki tütününün alındığını söyledi. Kaymaz, “İşsizliğin bu denli yoğun olduğu dönemde bu uygulama doğru değildir. Kiradayız. Yarın kiramız gelse dükkânı kapatıp gideceğiz. Başka geçim kaynağım da yok. Eve ekmek götüremezsek ailesel sıkıntılar da başlayacaktır” dedi.

İŞSİZLİKTEN BU İŞİ YAPIYORDU

        Diğer caddeye geçtiğimizde dükkânın önünde sebzelerinde satıldığı bir tütüncüye girdik. Tütüncü Mustafa Gökduman, havanın soğukluğundan ötürü biraz üşüdüğümüzü düşünerek bizlere çay ikram etti. Çaylarımızı yudumlarken sohbet ettiğimiz Gökduman, 6 yıldır tütüncülük yaptığını söyledi.

         Kendisi aynı zaman da İşletme mezunu olup kendi meslek dalında iş bulamayanlardan. İş bulamayınca tütüncülük yapmaya karar veren Mustafa, “Malatya için kaysı neyse Çelikhan için tütün odur. Biz dükkânı açtığımızda ruhsat, vergi levhası gibi bütün evraklarımızı tam olarak alıyoruz” dedi.

         Kendilerinin de elektrik, su, kira gibi giderlerinin olduğunu, aldıkları her ürün için vergi verdiklerini belirterek, ülkede yetiştirilen bir ürünün satışının suç sayılmasını anlamlandıramadıklarını söyledi.

BAŞKA İSTİHDAM YOK BUNA ÇARE BULUNMALI

Mehmet Ali Şenses ile sohbetimize devam ediyoruz. Küçüklükten tütün üretim sürecinde bulunduğunu söyleyen Şenses, 5 ay önce dükkan açmış. Uygulamanın sadece esnaflara yönelik olmadığını aynı zamanda üretici köylüye de yönelik bir tehdit olduğunu belirten Şenses, bugün köylü ürününü satacak pazar bulmazsa çiftçiliğinde biteceğini vurguladı. Şenses, baskınların en büyük nedeninin sigaralara gelen zamların olduğunu, insanların alım gücünün az olduğunu belirterek, konuşmasına şöyle devam etti:

“Bugün milyonlarca ailenin geçim kaynağı olan tütünün önü kesiliyor. İstihdam zaten yok. Bu uygulama sonucunda işsiz grubuna binlerce insan girecektir. Buna bir çare bulunması gerekir. Çözüm olarak dışarıdan ithal etmek yerine kendi topraklarımızda yetişen bir ürünün değerlendirilmesi gerekmektedir.

Yasada düzenlenmesi lazım.

         Kendi yetiştirdiğimiz ürünün kaçak haline gelmesini önlememiz gerekir. Biz dışarıdan sigara ithal ediyoruz. Bugün devlet oradan vergi alıyor evet ama sonuç olarak geriye kalan dışarı gidiyor. Bunun yasal yolla çözülmesi lazım. Fakat yasal yolla çözülmüyor. Muhatap bulamıyoruz. Ne çiftçi umurlarında ne de esnaf umurlarında. Bugün hepimiz bir araya gelmezsek ekmeğimizi elimizden alacaklar benim isteğim bütün tütüncülerin, üreticilerin bir araya gelmesi ve sesini duyurması"

TÜM KÖY-SEN: UYGULAMADAN DERHAL VAZGEÇİLMELİDİR

           Duruma dair Evrensel’e konuşan Malatya Tüm Üretici Köylü Sendikası Girişimi Sözcüsü Ali Gürel, üretici köylüler sendikası olarak bu uygulamalardan bir an önce vazgeçilmesi gerektiğini düşündüklerini ifade ederek, “Çıkartılan tütün yasasıyla birlikte milyonların geçim kaynağı yok edilmek istendi. Tütün ekimine kota getirilerek özelleştirme adı altında fabrikalar satışa çıkartıldı. Fabrikalarda çalışan işçiler mağdur edildi" dedi. Bir dönem tütünü ihraç ettiklerini belirten Gürel, gelinen noktada iç piyasadaki tütün üretiminin yüzde 80’e düştüğünü, ithal eder duruma geldiklerini söyleyerek, bu yasalarla hem üretici-köylüye hem de tütün satışını yapan esnafın sefalete ve yoksulluğa mahkûm edileceğini söyledi.

Ekonomi, 13 Ocak 2020 12:28