'ÇED gerekli değil' yaşamı olumsuz etkiliyor

             Malatya Çevre Platformu Yürütme Kurulu Üyesi Hasan Kaya, 496 "ÇED gerekli değil" raporu verilen RES ve HES'lerin insan yaşamı ve doğa üzerinde büyük tahribatlar yarattığına dikkati çekti.

             Malatya Çevre Platformu Yürütme Kurulu Üyesi Hasan Kaya, kentte geçmişten bu yana toplam 813 Çevre Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporu başvurusu yapıldığını, bunlardan 496’sına “ÇED gerekli değil” raporu verildiğini söyledi.

               Kaya, Rüzgar Enerji Santrali (RES) ve Hidroelektrik Santralleri'nin (HES) yanı sıra altın, demir, bakır, kuvars ve kömür ocaklarının bölgede insan yaşamı ve doğa üzerinde büyük tahribatlar yarattığına dikkat çekerek, “İnsanlar bu nedenlerden dolayı yerleşim yerlerini terk ediyor” dedi.

DOĞA KIYIMI

               Kent genelinde madencilik faaliyetinin çevre üzerinde yarattığı tahribatlara değinen Kaya, maden arama çalışmalarının hala devam ettiğini söyledi.

             Kaya,  çevre sorunlarının sadece maden ocakları üzerinden değerlendirilemeyeceğini belirterek, “Madenlerin yanı sıra JES, HES, taş, kum ve mermer ocakları var. Bir bütün olarak doğanın kıyıma uğratılmaması için oluşturduğumuz platform çerçevesinde çalışmalarımızı sürdürüyoruz” dedi.

EKOLOJİK DENGE YOK SAYILIYOR

                  Kaya, doğaya zarar veren baraj ve maden ocaklarını şöyle sıraladı: Şotik Çayı üzerinde bir baraj yapılmış. O baraj göleti sahasında Hekimhan yöresindeki Yukarı ve Aşağı Saz, Basak, Güvenç ve Karagöçek Mahalleleri çevresinde 3 tane, yine Hekimhan’ın Hasan Çelebi yöresinde 2 tane, toplamda 12 aktif vaziyette maden fabrikası var.

                Doğanşehir ilçesine bağlı Dedeyazı Mahallesi’nde kurulan bir maden şirketi var. Burada krom madeni çıkarıyorlar. Bu maden ocağı köyün 50 metre yukarısında yer alıyor. Madenden dolayı mahalle toz, gaz ve zehre boğuluyor.

                Maden faaliyeti mahallelinin yaşamını etkileyen, ekolojik dengeyi yok eden bir konumda bulunuyor. Akçadağ ilçesine bağlı Keller ve Büyük Köy civarında da mermer çıkarıyorlar. Burada da ekolojik dengenin nasıl bozulduğunu gördük.”

İNSANLAR GÖÇ EDİYOR

                 Bölgede bulunan akarsu, dere ve çaylarının da doğa katliamından nasibini aldığını ifade eden Kaya, şunları söyledi: “Pütürge’de Şiro Çayı üzerinde şu anda 2 tane baraj yaptılar. Darende de Tohma Suyu üzerinde 4 tane HES yaptılar.

                Asar Çayı üzerinde ve Şotik Çayı üzerinde HES’ler kurdular. Hekimhan’dan başlayıp Fırat Nehri'ne karışan Kuru Çay’ı üzerinde 6 tane HES kurdular. Kurulan HES’ler doğanın dengesini bozup, bölgede çoraklaşmaya yol açıyor.

               Yine bölgede yaşayan insanlar yaşam yerlerini terk etmek zorunda kalıyor. Bakın birçok kuş türünün yok olduğunu gördük. Bunlardan bir tanesi kekliktir. Yani bir bütün olarak tüm canlılar üzerinde olumsuz etkisi oluyor.”

SUSSUZLUĞA DOĞRU

               Geçmişte Malatya’nın akarsu bakımından zengin olduğunu söyleyen Kaya, bölgede yaşayan insanların suya çok rahat ulaşabildiğini belirtti. Gelinen noktada suların yerin 50- 100 metre dibe çekildiğini belirten Kaya, “Bu şekilde susuzluğa doğru bir gidiş söz konusu. Malatya’nın en önemli çaylarından Kuru Çay yaz mevsiminde kuruyor.

             Bahar ile birlikte karların erimesi ile canlanıyor. Ama kısa sürüyor. Yine Tohma, Şiro ve Sultansuyu Çayı’nın suyunun çok azaldığını gördük. Baraj ve HES’lerin yapılması ile birlikte bu sular yok olmaya doğru gidiyor.

              Sağlıklı yaşam ortadan kaldırılınca köylerden ciddi anlamda göç yaşanmakta. Bu insanların geçim kaynağı tarım. Tarımda insanları doyurmama noktasına geldiği için yerleşim yerlerini terk ediyorlar” dedi.

‘RANT UĞRUNA’

             Doğanın dengesinin her geçen gün bozulduğuna dikkat çeken Kaya, “Yabancı şirketler rant uğruna bölgemizde bu madenleri çıkarıyor, HES ve JES’leri yaparak doğamızı kirletiyor. Biz tüm bu tahribatlara hayır diyoruz” ifadelerini kullandı.

Kentte ilçe ilçe yapılan ÇED başvuruları ve sonuçları şöyle:

* Akçadağ ilçesinde 110 ÇED raporu başvurusu yapılırken, aralarında HES, kum, taş ve mermer ocağı olan 33 madencilik faaliyeti için “ÇED raporu gerekli değil” raporu verildi.

* Arapgir ilçesinde 32 ÇED başvurusu yapıldı. Aralarında HES, taş, mermer, kum ocakları olmak üzere 24 başvuruya “ÇED raporu gerekli değil” raporu verildi.

* Arguvan ilçesinde 28 ÇED başvurusu yapıldı. HES, RES, mermer, taş, kum, çimento ocaklarının yanı sıra kuvars, demir, bakır ve altın gibi 13 madencilik faaliyeti için “ÇED gerekli değil” raporu verildi. 

* Battalgazi ilçesinde 66 ÇED başvurusu yapıldı. RES, kum ocaklarının da dahil olduğu 53 madencilik faaliyeti için “ÇED gerekli değil” raporu verildi.

* Darende ilçesinde 38 ÇED başvurusu yapıldı. HES, mermer, çimento, taş ve kum ocakları yanı sıra demir gibi 34 madencilik faaliyeti için “ÇED gerekli değil” raporu verildi.

* Doğanyol ilçesinde 4 ÇED başvurusu yapıldı. Kum ocağı, kuvars ve diğer 4 madencilik faaliyeti için “ÇED gerekli değil” raporu verildi.

* Doğanşehir ilçesinde 119 ÇED başvurusu yapıdı. HES, Mermer ve taş ocaklarının yanı sıra bakır, yakut ve demir gibi 113 madencilik faaliyeti için “ÇED gerekli değil” raporu verildi.

* Hekimhan ilçesinde 71 ÇED başvurusu yapıldı. Tuğla ve çimento gibi doğa tahribatlarının yanı sıra demir, krom, kurşun, gümüş, altın ve kuvars gibi 46 madencilik faaliyeti için “ÇED gerekli değil” raporu verildi.

* Kale ilçesinde 8 ÇED başvurusu yapıldı. İlçe genelinde 4 madencilik faaliyeti için “ÇED gerekli değil” raporu verildi.

* Kuluncak ilçesinde 46 ÇED başvurusu yapıldı. Mermer ocağı, krom ve demir gibi 45 madencilik faaliyeti için “ÇED gerekli değil” raporu verildi.

* Pütürge ilçesinde 39 ÇED başvurusu yapıldı. Mermer ve taş ocaklarının yanı sıra barit, altın, bakır, çinko ve kurşun gibi 35 madencilik faaliyeti için “ÇED gerekli değil” raporu verildi.

* Yazıhan ilçesinde 43 ÇED başvurusu yapıldı. Taş ve kum ocakları, HES, kömür gibi 11 madencilik faaliyeti için “ÇED gerekli değil” raporu verildi.

* Yeşilyurt ilçesinde 209 ÇED başvurusu yapıldı. Taş, mermer ve kum ocaklarının yanı sıra krom, altın ve kuvars gibi 81 madencilik faaliyeti için “ÇED gerekli değil” raporu verildi.

MA / Barış Polat

Ekonomi, 18 Ocak 2021 00:00