Gölge adam
[email protected]
Malatya bir zamanlar neden güzeldi
26 Kasım 2024 16:53MALATYA BİR ZAMANLAR NEDEN GÜZELDİ?
Necati Güngör
Ercan Er adlı bir hemşerim elektronik posta ile bir yazısını göndermiş:
Bir zamanlar Malatya neden güzeldi? diye soruyor… Kendince buna yanıtlar veriyor. O kendi Malatya’sını anlatıyor. Herkesin, her kuşağın bir Malatya’sı var, orada çocukluğunu, gençliğini, gençlik hayallerini, aile yakınlarını bıraktığı…
Malatya bizce de bir zamanlar çok güzel bir kentti. Çünkü Malatya’da yaşayan insanlar güzeldi… Çünkü Malatya'da Malatyalılar yaşıyordu. Bu insanların, kendilerine göre tutarlı bir ahlak anlayışı, bağlı oldukları gelenek ve görenekleri vardı; bu ahlak çizgisinin temelinde hümanizm yatardı, hatır gönül vardı, iyi komşuluk vardı...
İnsanlarımız doğayı seviyor, doğallığı yaşam biçimi olarak benimsiyordu... Çiçek açan bir mişmiş çitilini, gözü gibi sevip koruyan insanlar bilirim. Bir akarsuyun boşa akmasını kendine dert edinen insanların memleketiydi Malatya. Harman kaldırırken yerdeki karıncanın hakkını gözeten kimselerin memleketiydi Malatya. Her yıl ağaçların tepesinde kuşlar için de birkaç mişmiş bırakan bir kuşağın çocuklarıydık…
Evlerde kedi, köpek beslenir, bu canlıları, Yaratan’dan ötürü sevmek gerektiğine inanılırdı.
Yoksul komşusuna bir tabak yiyecek vereceği zaman kimseler görmesin diye, akşamın karanlığını bekleyen, o komşunun kapısını sertçe değil, hafifçe çalan insanların kentiydi Malatya.
Sadelik, gösterişten uzak durmak, hayır işlerini gizli tutmak, müeddep suskunluk, aç gezse bile aç olduğunu belli etmemek... gibi erdemlerin insanıydı Malatyalı.
Tüketici değil, üreticiydi bizim insanımız. Yaz kış kendi ürettiğiyle geçinir, ekmeğini tandırda kendi pişirir, zahiresini, salçasını, turşunu, tarhanasını, pestilini kendi hazırlar; tatlısını tuzlusunu kendi kotarırdı. Hazır yiyici değildi.
Ticaret olumsuz yönleriyle yapılmazdı. Üçe aldığını on üçe satmak, müşteriyi enayi yerine koymak, malın ıskartasını alta gizlemek, Malatya esnafının ahlak anlayışında yoktu.
Vicdan vardı insanlarımızda, vicdan! Küçükler yetişir, büyüklerinden vicdanlı olmayı öğrenirlerdi. Örneğin kuru kayısı, gerçekten kuruydu bir zamanlar Malatya’da… İslim sonrasında saklanan kayısı bodrum katlara konulmazdı ki nem almasın! Oysa şimdilerde duyuyoruz: Birtakım kara vicdanlı, gözünü toprak doyurası kimseler, ellerinde su hortumuyla gün kurusunu suluyorlarmış! Bunlar Malatya insanından olabilir mi? Bu gibi adamların varlığıyla Malatya hâlâ güzel kalabilir mi?
Malatya’dan satın alınıp İstanbul’a gönderilmiş kayısılar vıcık vıcık çıkıyor kutudan! Günlerce kalorifer üstünde kurumuyor!
Bizim zamanımızda böyle bir ticaret anlayışı, böyle esnaf ahlakı yoktu. Tüccarın gözü kazanç hırsıyla kanlanmış değildi! O yüzden eskiden Malatya çok daha güzel bir yerdi…
İbadetinde sade, samimi ve gösterişsizdi Malatyalı. Allah inancının ticaretini yapanları yadırgardı. Camiye varmadan başına takke geçirenlere ham softa gözüyle bakılırdı. Bir acı söz edeceği, ya da bir kötü iş yapacağı zaman insanlar, “Allah’ın gönlüne hoş gelmeyebilir” diye kendi kendini frenlerdi.
Faizcilikle geçinenlere iyi gözle bakılmazdı.
Fukarayı bunaltanın, bir gün bunun bedelini ödeyeceğine inanılırdı.
Zalimi, vicdansızı, açgözlüyü kendinden saymazdı. Bütün o siyah beyaz Türk filmlerinde, hep ezilenlerin kadersizliğine ağlar, kötülere karşı öfke duyardı Malatyalı!
Har vurup harman savuranı kınardı. Tutumlu olmayandan, gösterişe kaçandan uzak durulurdu. Yarınını düşünerek tüketen insanların kentiydi çünkü Malatya. Savaş görmüş, kıtlık yaşamış, ama hırsızlığa, fırsatçılığa gönül indirmemiş insanlar çoğunluktaydı…
Bir takım elbise, bir çift ayakkabıyla ya da bir paltoyla bir ömür geçiren insanlarımız vardı.
Belki yiyemeyen çocuklar vardır düşüncesiyle, kendi çocuğunu elindeki ekmekle sokağa bırakmayan anneler vardı.
Evindeki yemeği, tatlıyı, çerezi, meyveyi kendi yemeyip de gelecek konuklara saklayan insan sayısı az değildi Malatya’da!
Pamuk yatakta kendi yatar, yün yatağı konuğuna verirdi insanımız. Kendi soğuk odada uyur, sobalı odalarda konuklarını yatırırlardı. “Misafire karşı evini yık, yüzünü yıkma!” denilirdi. Bu bir hayat felsefesiydi benim insanım için…
Ev yaptırana, oğlan evlendirene, iş kurana yardım eli uzatılırdı.
Hiç kimse ölüsüyle, acısıyla baş başa bırakılmaz; cenazeler komşularca kaldırılır, cenaze evi aşsız bırakılmazdı!
Kimsenin arkasından konuşulmaz; “gaybubet etmek (gıyapta konuşmak) ölü eti çiğnemektir” denilirdi.
Kentin nüfus sayısı azdı, herkes birbirinin soyunu sopunu tanır, birbirinden utanırdı. Yani utanma vardı Malatya toprağında! Büyüklerin yanında ayak uzatılarak oturulmazdı. Büyüklerin yanında yüksek sesle konuşulmazdı. Küçükler büyüklerle konuşurken haddini bilerek konuşmak durumundaydı. Büyükler de küçüklerin kusuruna bakmazdı; onların aşırıya kaçan söz ve davranışını hoş görür, hatta görmezden gelirlerdi.
“Kâmil insanların kahvehanesi ayrı, yeniyetmelerin (“cahillerin”) kahvehanesi ayrı olurdu ki, kimse kimseden rahatsızlık duymasın.
“Kız kısmı” sokakta yürürken, gözlerini yerden kaldırmazdı ki, tanımadığı kimselerle göz göze gelmesin! Anneler kızlarını bu terbiyeyle yetiştirirlerdi.
İşte Malatya bütün bunlardan dolayı güzeldi. Vicdanı, utanması olan, vakur, tokgözlü, tutumlu, sade, çalışkan, doğayı seven, acizleri koruyan insanların güzelliğiydi Malatya’nın asıl güzelliği… Kırk gün kırk gece anlatsam bitiremem!
Yorumlar (0)
Yazarın Diğer Yazıları
ALEVİLİK VE ALEVİLER
25 Ocak 2023 16:53
CHP’deki azınlık
23 Ocak 2023 16:53
YAŞI 50/75 ARASI OLANLAR MUTLAKA OKUYUN
29 Aralık 2022 16:53
Alevileri çek al, Türkiye yarım kalır…
28 Aralık 2022 16:53
ŞAŞIP KALIYORUM…
16 Aralık 2022 16:53
ALEVİ KİMLİĞİNİ SAVUNMAK...
14 Aralık 2022 16:53
#ALEVİLİK TORBALARA SIĞMAZ#
09 Aralık 2022 16:53
“Çağdaş hiçbir ülke cahil kadrolarla idare edilmez.”
28 Kasım 2022 16:53
Aşağıdaki 25 ülkenin halkı Arapça konuşur ve resmi dilleri Arapçadır.
19 Kasım 2022 16:53
CUMHURBAŞKANLIĞINI KAZANABİLECEK TEK İSİM, KİM Mİ?
16 Kasım 2022 16:53
KANAT OLMAK VE CHP DEĞİŞİMLERİ
06 Kasım 2022 16:53
- BEN CUMHURİYET KADINIYIM..
01 Kasım 2022 16:53
DEFOL ALEVİ..!
28 Ekim 2022 16:53
YAZIK EDİYORSUNUZ ATATÜRK'ÜN PARTİSİNE!...
13 Ekim 2022 16:53
ALEVİLERE MÜJDE DENİLEN...
12 Ekim 2022 16:53
ALEVİLERİ TANIMA …..AMA NE TANIMA
07 Ekim 2022 16:53
İLBER ORTAYLI'DAN “ TARİHİMİZ “
05 Ekim 2022 16:53
Bu kavga “ Ne yoksulluk, Ne baskı, Ne ezilen, Ne ezen İnsanca, hakça bir düzen kavgasıdır.”
10 Eylul 2022 16:53
*Adnan Kahvecinin İlahiyat Profesörü amca oğlu Niyazi Kahveciden harika tespitler.*
06 Eylul 2022 16:53
ÇAPULCU
03 Eylul 2022 16:53
Neden ölüyoruz öldürülüyoruz...!!?
08 Temmuz 2022 16:53
SOLCU NEDİR?
24 Haziran 2022 16:53
DEFOL ALEVİ..!
21 Haziran 2022 16:53
YASAK HEMŞERİM!
29 Mayıs 2022 16:53
Birlikte dirlik vardır
28 Mayıs 2022 16:53
AKP TARİKATLARI
26 Mayıs 2022 16:53
BELKİDE SON ŞANS
08 Mayıs 2022 16:53
VEFATININ 62. YILINDA TURAN EMEKSİZ
29 Nisan 2022 16:53
Alevi Dedeleri
18 Nisan 2022 16:53
ÖRGÜTLÜLÜĞÜMÜZ DE BİR HASTALIK; YABANCILAŞMA.
06 Nisan 2022 16:53
Aleviler İnsanlığa Ne Veriyor?
15 Mart 2022 16:53
KADINLAR KADINLARIMIZ
08 Mart 2022 16:53
Baş Belası Dedeler
02 Mart 2022 16:53
CENNET VAADİ
01 Mart 2022 16:53
Nihayet Millet itifakı Liderleri toplandı.!!!
13 Şubat 2022 16:53
Neden Güç birliği, neden 3. Yol!
21 Ocak 2022 16:53
Sol un Sefaleti! Ne sol ama! ( Yusuf Bozkuş )
18 Ocak 2022 16:53
ADALET İSTİYORUM !!!
17 Ocak 2022 16:53
ALEVİ KÖYÜNE CAMİ
12 Ocak 2022 16:53
DİNDARLIK VE DİNCİLİK ÜZERİNE ÇOK KISA NOTLAR.
04 Ocak 2022 16:53
ALEVİLİĞİN YOLU VE DİLİ
28 Aralık 2021 16:53
SADECE "ENDİŞE" BEYAN ETMEKLE KALAMAYIZ!..
22 Aralık 2021 16:53
NOSTALJİ ; MALATYA DAN ÇIKTI KIZIL MAKİNE
07 Aralık 2021 16:53
UZLAŞIN BEYLER
21 Kasım 2021 16:53
Bu kirlenmiş dünyayı yaşanılır kılan nedir bilir misin?
14 Kasım 2021 16:53
İKTİDARIN ALEVİ POLİTİKASININ ARKA PLANINDA NE VAR?
07 Kasım 2021 16:53
YERLİ KARDİNAL
19 Ekim 2021 16:53
KAMU ÇALIŞANLARININ ÖRGÜTLENMESİ VE TOPLU SÖZLEŞME!
06 Ağustos 2021 16:53
AKPLİLER FETÖ İÇİN NELER DEMİŞ
ARŞİV AFFETMEZ...
18 Temmuz 2021 16:53
ALEVİLER
07 Temmuz 2021 16:53
MADIMAK VAHŞETİ VE ÇIĞLIĞI ASLA UNUTULAMAZ...
03 Temmuz 2021 16:53
SÖNMEYEN ALEV MADIMAK
29 Haziran 2021 16:53
GÜÇLÜ PARLEMENTO, BAĞIMSIZ VE TARAFSIZ YARGI, ÖZGÜR, CESUR BASIN
EVET BİR ZAMANLAR
14 Haziran 2021 16:53
YEŞİLYURT BELEDİYE BAŞKANI, MEHMET ÇINAR'IN GÜNAHI NE!!!..?
03 Haziran 2021 16:53
SANA NE!...
04 Mayıs 2021 16:53
128 Milyar Dolar Nerede?
19 Nisan 2021 16:53
Yeni bir barış süreci için yeni bir siyasi irade gerekmekte
01 Mart 2021 16:53
ADAM GİBİ ADAM OLMAK
26 Şubat 2021 16:53
İSLAM HAKKINDA BİLMEDİĞİMİZ ACI GERÇEKLER:
17 Şubat 2021 16:53
EVET, ALEVİLER MELEK DEĞİL... ANCAAAK.
01 Şubat 2021 16:53
BİZ ve SİZ
04 Ocak 2021 16:53
2021 YILINA GİRERKEN TÜRKİYE' DEKİ TEMEL SORUUNLAR ÜZERİNE KISA NOTLAR.
28 Aralık 2020 16:53
Üniversitelerde son yıllarda yaşananların bir özeti.
23 Aralık 2020 16:53
19-26 1978 ARALIK MARAŞ KATLİAMINI MİT PLANLADI, MHPLİ, MSPLİ KATİLLER TETİGİ ÇEKTİ. CHP SEYİRETTİ.
22 Aralık 2020 16:53
FAŞİZMİN SESİ - EMRE KONGAR
21 Aralık 2020 16:53
ALEVİLER BUGÜN NE İSTİYOR!?
17 Aralık 2020 16:53
1 GRAM CORONA...
11 Aralık 2020 16:53
Doğa ve biz
08 Aralık 2020 16:53
Dört tavuk, bir kartal yuvasına gidip bir yumurta çalarlar.
02 Aralık 2020 16:53
SONUNA KADAR OKU... VİRÜS SİZİ ÜZDÜ... BİRAZDA GÜLDÜRSÜN
30 Kasım 2020 16:53
..İYİ İNSAN OLMADIKTAN SONRA
..
18 Kasım 2020 16:53
Yıl 1878'di.. LUVİLER
03 Kasım 2020 16:53
EVET, BİZDE UNUTMUYORUZ ÇÜNKÜ UNUTAMIYORUZ.!!!
07 Ekim 2020 16:53
TUTMADI TUTMAZ
.TUTMAYACAAAK!!
31 Ağustos 2020 16:53
ATATÜRK OLMAK..
10 Ağustos 2020 16:53
HİLAFET ÇAĞRILARI
03 Ağustos 2020 16:53
Şu kısa zamanda iki olay Dünyayı sarstı.
09 Haziran 2020 16:53
Maalesef Üniversitesi
03 Haziran 2020 16:53
65 YAŞ ÜSTÜ AKLI BAŞINDA KİŞİLERİN SİZİN İNAYETİN İZE İHTİYACI YOK
31 Mayıs 2020 16:53
Şiddetin değil siyasetin yanındayım
17 Mayıs 2020 16:53
KÜRTÇENİN RÖNESANSSI
09 Mart 2020 16:53
RIZALIK ÜZERİNE
27 Şubat 2020 16:53
ANKARA, ANKARA DEMOKRAT GÖRMEK İSTİYOR SENİ HER CHPLİ BAHTI KARA
18 Şubat 2020 16:53
Sizin Türklükle, Tarihle ilginiz yok.. Sizin, yobazlıkla ilginiz var..
16 Şubat 2020 16:53
HAZIR KITA BEKLEYENLER!
20 Kasım 2019 16:53
Alevi?
29 Ekim 2019 16:53
ÜLKENİN KARA YAZGISI, 12 EYLÜL?ÜN KARA SAYFASI
16 Eylul 2019 16:53
TEMEL ATILIŞININ 100. KURULUŞUN 96. YILINDA
09 Eylul 2019 16:53
Çözüm Fırat?ın Doğusuna Müdahale Değil, Eşitlik, Kardeşlik ve Barıştır!
14 Ağustos 2019 16:53
Kriz mi o da ne??
04 Ağustos 2019 16:53
TURGUT ÖZAL TIP MERKEZİ NE DURUMDA? İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİNDE NELER OLUYOR?
24 Haziran 2019 16:53
"MİTİL?
22 Haziran 2019 16:53
Köfteci Ekrem i Yenemezsiniz!NİYE ANLAMAK İSTEMİYORSUNUZ?
13 Mayıs 2019 16:53
NAMUSSUZSUN... ŞEREFSİZSİN... ALÇAKSIN
16 Mart 2019 16:53
LANETLENECEKSİNİZ!!
19 Ocak 2019 16:53
Orta doğululuk nedir bilir misiniz?
15 Ocak 2019 16:53
Şaşırmadım..
26 Aralık 2018 16:53
GAZETECİLİK VE SİYASET
20 Aralık 2018 16:53
KÜRESEL DUBLÖR:"McKİNSEY"
01 Ekim 2018 16:53
SİYASETTE İLKE AHLAK DÜRÜSTLÜK VE ERDAL İNÖNÜ
21 Eylul 2018 16:53
Atatürk ömründe tek bir soruya cevap veremedi
18 Eylul 2018 16:53
Papaz mı? CIA yöneticisi mi? Neler oluyor?
29 Ağustos 2018 16:53
Bir ülkenin çöküşü ( Fikri sağlar yazısı ALINTI )
27 Ağustos 2018 16:53
CHP GENEL MERKEZİNE AÇIK ÇAĞRIMDIR !!!
04 Ağustos 2018 16:53
" MEZHEPÇİLİK "....
29 Temmuz 2018 16:53
?Darbe? Erken Seçim kararıyla başlamıştı
25 Haziran 2018 16:53
Merhaba
30 Mayıs 2018 16:53
AVUKATLIK NEDİR? NE DEĞİLDİR? AV.Tayfur Çakır yazısı
05 Nisan 2018 16:53
Ein volk, ein Reich, ein Führer! Gror Deutfchland! Yani, tek millet, tek devlet, tek lider! Büyük Almanya!
24 Şubat 2018 16:53
Bariyerler ve 36. CHP Olağan Kurultayı
08 Şubat 2018 16:53
Savaş taraftarlarına bir çift sorum var
27 Ocak 2018 16:53
NAZIM HİKMET ŞİİRİ
26 Ocak 2018 16:53
VAY HALİMİZE!
24 Aralık 2017 16:53
Dersim Katliamı 77 Yıl Önce Yaşandı ancak Bitmedi
17 Kasım 2017 16:53
HAKLI OLMAK MI? HAKLI KALMAK MI?
03 Kasım 2017 16:53
HALK PARTİSİ
30 Ekim 2017 16:53
Marjinal Alevilik..!
22 Ekim 2017 16:53
"Abdülhamid ?
19 Ağustos 2017 16:53
ALEVİLER CANA KIYMAZ... YA CANİYE...?!
05 Ağustos 2017 16:53
CHP, AKPnin Can Simidi Olmaktan Vazgeçecek mi?
16 Haziran 2017 16:53
Bu yazıyı bir Kürt olarak yazıyorum
09 Haziran 2017 16:53
Türkiye korku imparatorluğuna sürükleniyor!
26 Mayıs 2017 16:53
Türkiye Fabrika Ayarları II: CHP
22 Mayıs 2017 16:53
Bu partiyi( CHP ) yönetenler maalesef bu halka layık düzeyde değil.
24 Nisan 2017 16:53
NEDEN HAYIR DENİLMESİ GEREKİYOR?
04 Şubat 2017 16:53
BİR ŞEHİRLE TANIŞMAK
21 Ocak 2017 16:53
CHP NİN KAFASI KARIŞIK
22 Ekim 2016 16:53
İçerisinde Veli ağbaba’nın da olduğu;CHP’ de saklanan kırmızı zarf!...( ne oldu, nerede?)
25 Eylul 2016 16:53
DARBE GİRİŞİMCİLERİNİ KINIYORUM, SONRASINDA Kİ PROVOKASYON GİRİŞİMCİLERİNİ DE …
27 Temmuz 2016 16:53
ZAMAN
11 Haziran 2016 16:53
BİR AYDA İKİ DARBE
22 Mayıs 2016 16:53
KÜRTLER VE YORUMLAR
17 Mayıs 2016 16:53
IRKCILIK SOYSUZLUKTUR!
13 Ocak 2016 16:53
OLUK OLUK
19 Ekim 2015 16:53
Ağlama Ulan!
08 Ekim 2015 16:53
TABUT KÜRSÜSÜ İŞE YARAMIYOR
31 Ağustos 2015 16:53
İNÖNÜ STADYOMU VE BASIN TÜRBÜNÜ
19 Ağustos 2015 16:53
İFTARLAR VE İSRAFLAR
08 Temmuz 2015 16:53
DEMİRTAŞ VE MALATYA MİTİNGİ
21 Mayıs 2015 16:53
PARANIN KAYNAĞINI BULURSUNUZDA
. İKTİDAR OLMAK İÇİN 276 MİLLETVEKİLİNİ NASIL BULACAKSINIZ?
12 Mayıs 2015 16:53
ALİ KAPISI SİYASET BAHÇESİNE AÇILMAMALI İDİ!
07 Nisan 2015 16:53
SONUCU BELLİ OLAN MAÇI ÇOK GÜZEL OYNADILAR
BASİT ADAY PAKETİ ADRESE TESLİM EDİLDİ
10 Mart 2015 16:53
SONUCU BELLİ OLAN MAÇI ÇOK GÜZEL OYNADILAR
BASİT ADAY PAKETİ ADRESE TESLİM EDİLDİ
10 Mart 2015 16:53
VELOŞ İLE ENOŞ
02 Mart 2015 16:53